Τι λέει η έρευνα για τη βιταμίνη D και την ανοσία;

Η βελτίωση της υγείας σας σχετίζεται συχνά με το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Σε περιπτώσεις με ανεπαρκή ανοσολογική απόκριση, τα άτομα μπορεί να αρρωσταίνουν συχνότερα. Από την άλλη πλευρά, όταν το ανοσοποιητικό σύστημα είναι υπερβολικά επιθετικό ή επιτίθεται σε λάθος στόχους, μπορεί να εκδηλωθούν φλεγμονές, αλλεργίες και αυτοάνοσα νοσήματα.

Ενώ η φλεγμονή είναι ένα υγιές μέρος της φυσιολογικής ανοσολογικής απόκρισης, μπορεί να γίνει υπερβολική και να συμβάλει σε χρόνιες ασθένειες. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ακόμη ότι η υπερβολική φλεγμονή είναι μέρος της ίδιας της διαδικασίας γήρανσης.

Για να διατηρηθεί μια σωστή ισορροπία της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, η έρευνα δείχνει ότι διάφορα συστατικά μπορούν να παίξουν ρόλο. Παραδείγματα περιλαμβάνουν ωμέγα-3 λιπαρά για την εξισορρόπηση των φλεγμονωδών αντιδράσεων, βιταμίνη C ως αντιοξειδωτικό και βιταμίνη D.

Τι είναι η βιταμίνη D;

Από την ανακάλυψή της, η βιταμίνη D έχει αναγνωριστεί ως σημαντικός παράγοντας του μεταβολισμού του ασβεστίου και της υγείας των οστών. Ωστόσο, μόλις στα τέλη της δεκαετίας του 1990 οι ερευνητές άρχισαν να ανακαλύπτουν περισσότερο την επίδρασή του στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Η βιταμίνη D, η οποία συχνά αποκαλείται βιταμίνη του ήλιου, είναι στην πραγματικότητα λανθασμένη. Στο σώμα, η βιταμίνη D είναι μια προορμόνη. Ενώ μπορούμε να πάρουμε ελάχιστες ποσότητες βιταμίνης D από τα τρόφιμα, η περισσότερη βιταμίνη D παράγεται από το ηλιακό φως και τη χοληστερόλη στο δέρμα. Αυτό δημιουργεί την προορμονική ένωση χοληκαλσιφερόλη, την ίδια ένωση που χρησιμοποιείται στις κάψουλες βιταμίνης D. Στη συνέχεια, η χοληκαλσιφερόλη μετατρέπεται σε ορμόνη, που αναφέρεται ως ενεργός βιταμίνη D, στο ήπαρ και στα νεφρά.

Βιταμίνη D και ανοσοποιητική λειτουργία

Οι συνεχιζόμενες έρευνες σχετικά με τη βιταμίνη D διαπιστώνουν επιδράσεις πέραν εκείνων που αρχικά σχετίζονταν με την υγεία των οστών. Η βιταμίνη D είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή από τα λευκά αιμοσφαίρια αντιμικροβιακών ενώσεων που ονομάζονται καθελικιδίνες. Αυτές οι ενώσεις, που βρίσκονται μέσα στα λευκά αιμοσφαίρια, σκοτώνουν άμεσα βακτήρια, ιούς και μύκητες, βοηθώντας στην απομάκρυνση των λοιμώξεων.

Από την άλλη πλευρά, η βιταμίνη D φαίνεται να έχει άμεση αντιφλεγμονώδη δράση, βοηθώντας ενδεχομένως να ηρεμήσει τις υπερδραστήριες ανοσολογικές αντιδράσεις. Στο σώμα, η βιταμίνη D δρα μειώνοντας τους "υποδοχείς που μοιάζουν με διόδια" (TLRs). Αυτοί οι υποδοχείς αποτελούν βασικό μέρος της φλεγμονώδους διαδικασίας. Μειώνοντας τους TLRs, η βιταμίνη D μειώνει πολλά φλεγμονώδη μόρια κυτταρικής σηματοδότησης.

Αυτή η μείωση φαίνεται να έχει αποτελέσματα στον πραγματικό κόσμο, καθώς μια κλινική δοκιμή της βιταμίνης D σε συνδυασμό με αντιβιοτική θεραπεία για τη φυματίωση είχε ως αποτέλεσμα την ταχεία πτώση της φλεγμονής σε σύγκριση με τον έλεγχο. Η φλεγμονή στη φυματίωση συσχετίζεται με τη θνησιμότητα και οι συγγραφείς της μελέτης προτείνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα. Αυτός ο μηχανισμός θα μπορούσε να είναι κρίσιμος και σε άλλες λοιμώξεις, δεδομένου ότι μια υπερβολικά επιθετική φλεγμονώδης αντίδραση είναι συχνά υπεύθυνη για βλάβη των ιστών, η οποία σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.

Vitamin D and Respiratory Tract Infections

Τα τελευταία δεδομένα σχετικά με τη βιταμίνη D και τις λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος παρέχουν μερικές από τις ισχυρότερες ενδείξεις για πιθανά οφέλη στην ανοσολογική λειτουργία. Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση που αξιολογεί τις μέχρι σήμερα έρευνες σχετικά με τα επίπεδα της βιταμίνης D και τις οξείες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού (κρυολόγημα και γρίπη) δείχνει χειρότερα αποτελέσματα σε άτομα με έλλειψη της βιταμίνης. 

Μια άλλη πρόσφατη μετα-ανάλυση εξέτασε το συμπλήρωμα βιταμίνης D για τον περιορισμό του κρυολογήματος και της γρίπης. Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η βιταμίνη D μπορεί να μειώσει τις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού κατά 70% σε όσους είχαν τη μεγαλύτερη έλλειψη της βιταμίνης. Οι άνθρωποι που δεν είχαν τόσο μεγάλη ανεπάρκεια είδαν ακόμα μια μείωση της τάξης του 25%. Επιπλέον, οι συγγραφείς σημείωσαν ότι τα στοιχεία ήταν "υψηλής ποιότητας". Είναι ενδιαφέρον ότι αυτά τα οφέλη δεν παρατηρήθηκαν εάν η βιταμίνη D χορηγούνταν σε μεγάλες σπάνιες δόσεις σε σύγκριση με την καθημερινή ή εβδομαδιαία χορήγηση.

Μπορείτε να πάρετε πάρα πολύ βιταμίνη D;

Όταν συμπληρώνετε με βιταμίνη D, είναι σημαντικό να έχετε κατά νου ότι η βιταμίνη είναι λιποδιαλυτή και μπορεί να συσσωρευτεί στους ιστούς. Ως εκ τούτου, είναι δυνατόν να πάρετε πάρα πολλά. Για να γνωρίζουμε αν ένα άτομο χρειάζεται βιταμίνη D, είναι συνήθως απαραίτητη η διενέργεια εξετάσεων.

Ενώ μέχρι 2000 διεθνείς μονάδες (IU) θεωρούνται γενικά ασφαλείς για τους ενήλικες, έχω συναντήσει συχνά ασθενείς που χρειάζονταν υψηλότερες δόσεις για να φτάσουν σε επαρκή επίπεδα. Για όποιον επιθυμεί να συμπληρώσει, συνιστώ ανεπιφύλακτα τη διενέργεια δοκιμών, τόσο για τα αρχικά επίπεδα όσο και για την επαλήθευση των αλλαγών με την πάροδο του χρόνου. Τα επίπεδα στο αίμα αυξάνονται αργά με τη συμπλήρωση που διαρκεί περίπου τέσσερις έως έξι μήνες για να φτάσει σε ένα πλατώ. Με βάση την έρευνα, δεν συνιστώ τη λήψη υψηλότερων δόσεων αρχικά για να προσπαθήσετε να αυξήσετε τα επίπεδα πιο γρήγορα.

Συμπέρασμα

Οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να έχει μια πιθανή θέση στην εξισορρόπηση ορισμένων συστατικών που σχετίζονται με τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Αν και χρειάζονται περισσότερες έρευνες, με βάση τα δεδομένα, τα άτομα με ανοσοποιητικές παθήσεις μπορεί να επωφεληθούν από τον έλεγχο των επιπέδων της βιταμίνης D και την κατάλληλη αντιμετώπιση των ελλείψεων. 

Αναφορές:

1. Pawelec G, Goldeck D, Derhovanessian E. Φλεγμονή, γήρανση και χρόνιες ασθένειες. Curr Opin Immunol. 2014;29:23-28. doi:10.1016/j.coi.2014.03.007
2. Chiang N, Serhan CN. Εξειδικευμένο δίκτυο διαμεσολαβητών υπέρ της επίλυσης: μια ενημέρωση σχετικά με την παραγωγή και τις δράσεις. Essays Biochem. 2020;64(3):443-462. doi:10.1042/EBC20200018
3. Berretta M, Quagliariello V, Maurea N, et al. Πολλαπλές επιδράσεις του ασκορβικού οξέος κατά των χρόνιων ασθενειών: από προκλινικές και κλινικές μελέτες. Αντιοξειδωτικά (Βασιλεία). 2020;9(12):E1182. Δημοσιεύθηκε 2020 Nov 26. doi:10.3390/antiox9121182
4. Wheeler BJ, Snoddy AME, Munns C, Simm P, Siafarikas A, Jefferies C. A brief history of nutritional rickets. Front Endocrinol (Λωζάνη). 2019;10:795. Published 2019 Nov 14. doi:10.3389/fendo.2019.00795
5. Holick MF. Καρκίνος, ηλιακό φως και βιταμίνη D. J Clin Transl Endocrinol. 2014;1(4):179-186. Δημοσιεύθηκε 2014 Oct 5. doi:10.1016/j.jcte.2014.10.001
6. Ascherio A, Munger KL, Simon KC. Βιταμίνη D και σκλήρυνση κατά πλάκας. Lancet Neurol. 2010;9(6):599-612. doi:10.1016/S1474-4422(10)70086-7
7. Islam MA, Khandker SS, Alam SS, Kotyla P, Hassan R. Κατάσταση βιταμίνης D σε ασθενείς με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο (ΣΕΛ): Μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση. Autoimmun Rev. 2019;18(11):102392. doi:10.1016/j.autrev.2019.102392
8. Hajjaj-Hassouni N, Mawani N, Allali F, et al. Αξιολόγηση της κατάστασης της βιταμίνης D στη ρευματοειδή αρθρίτιδα και η συσχέτισή της με τη δραστηριότητα της νόσου σε 15 χώρες: "Η μελέτη COMORA. Int J Rheumatol. 2017;2017:5491676. doi:10.1155/2017/5491676
9. Abhimanyu, Coussens AK. Ο ρόλος της υπεριώδους ακτινοβολίας και της βιταμίνης D στην εποχικότητα και τα αποτελέσματα των λοιμωδών νοσημάτων. Photochem Photobiol Sci. 2017;16(3):314-338. doi:10.1039/c6pp00355a
10. Charoenngam N, Holick MF. Ανοσολογικές επιδράσεις της βιταμίνης D στην ανθρώπινη υγεία και ασθένεια. Θρεπτικά συστατικά. 2020;12(7):2097. Δημοσιεύθηκε 2020 Jul 15. doi:10.3390/nu12072097
11. Chung C, Silwal P, Kim I, Modlin RL, Jo EK. Άξονας βιταμίνης D-καθελικιδίνης: στο σταυροδρόμι μεταξύ προστατευτικής ανοσίας και παθολογικής φλεγμονής κατά τη διάρκεια της λοίμωξης. Immune Netw. 2020;20(2):e12. Published 2020 Feb 11. doi:10.4110/in.2020.20.e12
12. Coussens AK, Wilkinson RJ, Hanifa Y, et al. Η βιταμίνη D επιταχύνει την επίλυση των φλεγμονωδών αντιδράσεων κατά τη διάρκεια της θεραπείας της φυματίωσης. Proc Natl Acad Sci U S A. 2012;109(38):15449-15454. doi:10.1073/pnas.1200072109
13. Pham H, Rahman A, Majidi A, Waterhouse M, Neale RE. Οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος και συγκέντρωση 25-υδροξυβιταμίνης D: Συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(17):3020. Δημοσιεύθηκε 2019 Aug 21. doi:10.3390/ijerph16173020
14. Martineau AR, Jolliffe DA, Greenberg L, et al. Συμπλήρωση βιταμίνης D για την πρόληψη οξέων αναπνευστικών λοιμώξεων: μετα-ανάλυση δεδομένων μεμονωμένων συμμετεχόντων. Health Technol Assess. 2019;23(2):1-44. doi:10.3310/hta23020
15. Bhimani S, Khalid H, Khalid M, Ochani RK. Βιταμίνη D και COVID-19: D: Ανεπάρκεια οδηγεί σε δυσμενή έκβαση;. Int J Endocrinol Metab. 2020;18(3):e107669. Δημοσιεύθηκε 2020 Aug 25. doi:10.5812/ijem.107669
16. De Smet D, De Smet K, Herroelen P, Gryspeerdt S, Martens GA. Το επίπεδο ορού 25(OH)D κατά την εισαγωγή στο νοσοκομείο σχετίζεται με το στάδιο COVID-19 και τη θνησιμότητα [δημοσιευμένο στο διαδίκτυο πριν από την εκτύπωση, 2020 Nov 25]. Am J Clin Pathol. 2020;aqaa252. doi:10.1093/ajcp/aqaa252
17. Entrenas Castillo M, Entrenas Costa LM, Vaquero Barrios JM, et al. "Επίδραση της θεραπείας με καλσιφενδιόλη και της βέλτιστης διαθέσιμης θεραπείας έναντι της βέλτιστης διαθέσιμης θεραπείας στην εισαγωγή στη μονάδα εντατικής θεραπείας και στη θνησιμότητα μεταξύ των ασθενών που νοσηλεύονται για COVID-19: Μια πιλοτική τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη". J Steroid Biochem Mol Biol. 2020;203:105751. doi:10.1016/j.jsbmb.2020.105751
18. Murai IH, Fernandes AL, Sales LP, et al. Επίδραση του συμπληρώματος βιταμίνης D3 έναντι του εικονικού φαρμάκου στη διάρκεια νοσηλείας σε ασθενείς με σοβαρή COVID-19: Μια πολυκεντρική, διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή. medRxiv. 2020.11.16.20232397
19. Manson JE, Bassuk SS, Buring JE; VITAL Research Group. Κύρια αποτελέσματα της μελέτης VITamin D and OmegA-3 TriaL (VITAL) και επικαιροποιημένες μετα-αναλύσεις σχετικών μελετών για τη βιταμίνη D. J Steroid Biochem Mol Biol. 2020;198:105522. doi:10.1016/j.jsbmb.2019.105522
20. Arnaout A, Robertson S, Pond GR, et al. Τυχαιοποιημένη δοκιμή "παράθυρο ευκαιρίας" για την αξιολόγηση υψηλής δόσης βιταμίνης D σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού. Breast Cancer Res Treat. 2019;178(2):347-356. doi:10.1007/s10549-019-05392-9
21. Yonaga H, Okada S, Akutsu T, Ohdaira H, Suzuki Y, Urashima M. Τροποποίηση της επίδρασης του συμπληρώματος βιταμίνης D ανάλογα με τα ιστοπαθολογικά χαρακτηριστικά στην επιβίωση ασθενών με καρκίνο του πεπτικού συστήματος: Post hoc ανάλυση της τυχαιοποιημένης κλινικής δοκιμής AMATERASU. Θρεπτικά συστατικά. 2019;11(10):2547. Δημοσιεύθηκε 2019 Oct 22. doi:10.3390/nu11102547
22. Chandrashekara S, Patted A. Ο ρόλος του συμπληρώματος βιταμίνης D στη βελτίωση της δραστηριότητας της νόσου στη ρευματοειδή αρθρίτιδα: Μια διερευνητική μελέτη. Int J Rheum Dis. 2017;20(7):825-831. doi:10.1111/1756-185X.12770
23. Camu W, Lehert P, Pierrot-Deseilligny C, et al. Cholecalciferol in relapsing-remitting MS: A randomized clinical trial (CHOLINE) [δημοσιευμένη διόρθωση στο Neurol Neuroimmunol Neuroinflamm. 2019 Nov 15;7(1):]. Neurol Neuroimmunol Neuroinflamm. 2019;6(5):e597. Δημοσιεύθηκε 2019 Aug 6. doi:10.1212/NXI.0000000000000597
24. Lima GL, Paupitz J, Aikawa NE, Takayama L, Bonfa E, Pereira RM. Συμπλήρωμα βιταμίνης D σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες με νεανικό συστηματικό ερυθηματώδη λύκο για βελτίωση της δραστηριότητας της νόσου και της βαθμολογίας κόπωσης: Μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο δοκιμή. Arthritis Care Res (Hoboken). 2016;68(1):91-98. doi:10.1002/acr.22621