Γλουταθειόνη: 5 επιστημονικά τεκμηριωμένα οφέλη

Βασικά συμπεράσματα

• Η γλουταθειόνη είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που παράγεται φυσικά στα κύτταρά σας και αποτελείται από τρία αμινοξέα: γλουταμίνη, γλυκίνη και κυστεΐνη.
• Προστατεύει τα κύτταρα από βλάβες, εξουδετερώνει τις τοξίνες, υποστηρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και είναι απαραίτητο για την υγεία του ήπατος.
• Μπορείτε να αυξήσετε τα επίπεδα γλουταθειόνης του σώματός σας μέσω συγκεκριμένων τροφίμων, επιλογών στον τρόπο ζωής και στοχευμένων συμπληρωμάτων όπως η NAC.

Τι είναι η γλουταθειόνη;

Η γλουταθειόνη είναι ένα μικρό πρωτεϊνικό μόριο που αποτελείται από τα αμινοξέα γλουταμινικό, κυστεΐνη και γλυκίνη. Είναι μία από τις πιο σημαντικές ενώσεις που παράγει κάθε κύτταρο του σώματός σας. 

Τι κάνει η γλουταθειόνη;

Η γλουταθειόνη συμβάλλει στην προστασία των κυττάρων μας από βλάβες και βοηθά στην αποτοξίνωση των επιβλαβών ενώσεων. 

Κατά τη διάρκεια 100 ετών έρευνας, περισσότερες από 100.000 επιστημονικές εργασίες έχουν αποδείξει ότι η διατήρηση των κυτταρικών επιπέδων γλουταθειόνης είναι ένα από τα πιο σημαντικά κλειδιά για τη διατήρηση της σωστής κυτταρικής λειτουργίας, της υγείας του ανοσοποιητικού συστήματος και την επιβράδυνση της διαδικασίας γήρανσης. 

Αυτό το άρθρο θα διερευνήσει τα κορυφαία οφέλη που βασίζονται σε αποδείξεις και πώς να αυξήσετε τα επίπεδά σας.

5 οφέλη της γλουταθειόνης

1. Είναι αντιοξειδωτικό. Η γλουταθειόνη είναι το σημαντικότερο αντιοξειδωτικό του κυττάρου για την προστασία του κυττάρου από βλάβες. Είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την ανακύκλωση και τη σωστή χρήση άλλων αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως οι βιταμίνες C και E.
2. Έχει επιδράσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα. Η γλουταθειόνη προστατεύει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος από βλάβες, ενώ παράλληλα ασκεί κάποιες άμεσες αντιιικές επιδράσεις. Είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τη ρύθμιση της ισορροπίας εντός του ανοσοποιητικού συστήματος. Ενισχύει τις λειτουργίες όταν το ανοσοποιητικό σύστημα είναι υπολειτουργικό και το επαναφέρει σε ισορροπία όταν είναι υπερλειτουργικό.
3. Έχει μιτοχονδριακές επιδράσεις. Η γλουταθειόνη διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη λειτουργία των μιτοχονδρίων (τα διαμερίσματα παραγωγής ενέργειας στα κύτταρα). 
4. Είναι ζωτικής σημασίας για την κυτταρική λειτουργία. Η γλουταθειόνη απαιτείται για την κατασκευή πολλών κυτταρικών πρωτεϊνών, τη σύνθεση και την επιδιόρθωση του DNA, την ενεργοποίηση και τη ρύθμιση κυτταρικών ενζύμων που εμπλέκονται στη συνολική κυτταρική λειτουργία και τη σωστή δράση της βιταμίνης D3.
5. Είναι μια αποτοξινωτική ένωση. Η γλουταθειόνη είναι ο πιο αποτελεσματικός αποτοξινωτικός παράγοντας του σώματος. Η γλουταθειόνη δεσμεύει ανεπιθύμητες τοξίνες, ρύπους, χημικές ουσίες, βαρέα μέταλλα και μεταβολίτες φαρμάκων και τις αποβάλλει μέσω των ούρων ή του εντέρου.

Ανεπάρκεια γλουταθειόνης

Τα επίπεδα της γλουταθειόνης τείνουν να μειώνονται καθώς γερνάμε, καθώς και όταν είμαστε εκτεθειμένοι σε τοξίνες, φάρμακα, περιβαλλοντική ρύπανση και οποιαδήποτε άλλη ένωση που προκαλεί οξειδωτική βλάβη. 

Τα χαμηλά επίπεδα γλουταθειόνης συνδέονται με την επιτάχυνση της γήρανσης και με σχεδόν κάθε χρόνια ασθένεια, ιδίως αυτές που σχετίζονται με τη γήρανση, όπως η γνωστική έκπτωση, ο διαβήτης τύπου 2 και πολλές μορφές χρόνιων ασθενειών.^1,2

Η μεγαλύτερη ηλικία αποτελεί έναν καλά αναγνωρισμένο παράγοντα κινδύνου για σοβαρή ασθένεια, επιπλοκές και θάνατο από διάφορες αιτίες, συμπεριλαμβανομένων των ιογενών λοιμώξεων. Τα χαμηλότερα επίπεδα γλουταθειόνης καθιστούν τα κύτταρα πιο ευαίσθητα σε οξειδωτικές βλάβες. Τα χαμηλά επίπεδα γλουταθειόνης μπορούν επίσης να βλάψουν το ανοσοποιητικό σύστημα καθώς και τους προστατευτικούς φραγμούς στο αναπνευστικό και το γαστρεντερικό σύστημα. 

Πηγές των επιπέδων γλουταθειόνης

Γλουταθειόνη Τρόφιμα

Η διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση των επιπέδων γλουταθειόνης, αλλά μόνο σε περιορισμένο βαθμό. Το ανθρώπινο σώμα, κυρίως το συκώτι, παράγει περίπου 8.000 έως 10.000 mg γλουταθειόνης καθημερινά. Για να θέσουμε αυτή την ποσότητα σε προοπτική, μια υγιεινή διατροφή πλούσια σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά μπορεί να παρέχει περίπου 150 mg προσχηματισμένης γλουταθειόνης την ημέρα. Τούτου λεχθέντος, το κύτταρο προσπαθεί να διατηρήσει τη γλουταθειόνη, οπότε τα σωρευτικά αποτελέσματα της υψηλότερης διαιτητικής πρόσληψης γλουταθειόνης είναι σίγουρα ένας σημαντικός στόχος. Τα σπαράγγια, το αβοκάντο και τα καρύδια είναι ιδιαίτερα πλούσιες διατροφικές πηγές γλουταθειόνης. 

Συμπληρώματα γλουταθειόνης

Οι πιο δημοφιλείς συμπληρωματικές προσεγγίσεις για την ενίσχυση των επιπέδων γλουταθειόνης περιλαμβάνουν τη λήψη είτε γλουταθειόνης είτε Ν-ακετυλοκυστεΐνη. Πριν από τις πρόσφατες μελέτες, υπήρχε κάποια διαμάχη με τη γλουταθειόνη ως συμπλήρωμα διατροφής, επειδή θεωρήθηκε ότι η γλουταθειόνη μπορεί να μην απορροφάται όταν λαμβάνεται από το στόμα. Μια πρώιμη μελέτη αναφέρεται συχνά για να δείξει την έλλειψη απορρόφησης. Στη μελέτη, μια εφάπαξ δόση 3.000 mg γλουταθειόνης απέτυχε να αυξήσει τα επίπεδα γλουταθειόνης στο αίμα. Ωστόσο, αποδεικνύεται ότι υπάρχει και άλλος λόγος.⁷ Οι ερευνητές έψαχναν για τα επίπεδα ελεύθερης γλουταθειόνης, και επειδή η γλουταθειόνη είναι τόσο πολύτιμη, δεσμεύεται γρήγορα σε πρωτεΐνες μεταφοράς για να μεταφερθεί στα κύτταρα⁸, με αποτέλεσμα να μην εμφανίζεται ως ελεύθερη γλουταθειόνη στο αίμα. 

Συχνές ερωτήσεις σχετικά με τη γλουταθειόνη

Τι ρόλο παίζει η γλουταθειόνη στην υγεία του ανοσοποιητικού συστήματος;

Η γλουταθειόνη είναι ζωτικής σημασίας για ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα και έρευνες δείχνουν ότι τα υψηλότερα επίπεδα συνδέονται με την κατάλληλη απόκριση στις ιογενείς λοιμώξεις. Υποστηρίζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος με διάφορους βασικούς τρόπους:

• Προστατεύει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος από βλάβες, ενώ παράλληλα ενισχύει την ικανότητά τους να καταπολεμούν τους ιούς.^3-5
• Έχει δείξει άμεση δράση στην παρεμπόδιση του πολλαπλασιασμού των ιών σε διάφορα στάδια του κύκλου ζωής τους.^3-5

Είναι καλύτερο να λαμβάνετε γλουταθειόνη ή NAC;

Επιλογή μεταξύ γλουταθειόνης και Ν-ακετυλοκυστεΐνη (NAC) εξαρτάται από τους συγκεκριμένους στόχους σας για την υγεία, καθώς και οι δύο προσφέρουν σημαντικά κλινικά οφέλη. Ενώ η επιλογή μπορεί να μοιάζει με "διαχωρισμό μαλλιών", υπάρχουν βασικές διαφορές στον τρόπο λειτουργίας τους.

Πλεονεκτήματα της γλουταθειόνης:

• Είναι η προσχηματισμένη, δραστική ένωση. Όταν παίρνετε ένα συμπλήρωμα γλουταθειόνης, το σώμα σας λαμβάνει το πλήρες, έτοιμο προς χρήση "κύριο αντιοξειδωτικό".

Πλεονεκτήματα της NAC (Ν-ακετυλοκυστεΐνη):

• Παρέχει το βασικό δομικό στοιχείο για να παράγει το σώμα σας τη δική του γλουταθειόνη. Η NAC είναι μια μορφή του αμινοξέος κυστεΐνη, το οποίο είναι απαραίτητο για τη σύνθεση της γλουταθειόνης.
• Προσφέρει
   στοχευμένη αναπνευστική υποστήριξη. Η NAC είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την προστασία των πνευμόνων και του γαστρεντερικού σωλήνα από βλάβες.
• Είναι ένας ισχυρός
   παράγοντας τροποποίησης της βλέννας (βλεννολυτικό). Αυτό καθιστά το NAC μια καλύτερη επιλογή όταν πρόκειται για παχιά, κολλώδη βλέννα που σχετίζεται με οξείες ή χρόνιες πνευμονικές παθήσεις.

Μπορούν τα συμπληρώματα γλουταθειόνης να απορροφηθούν από το στόμα; 

Ναι, ενώ αυτό ήταν κάποτε θέμα συζήτησης, πρόσφατες κλινικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει ότι η γλουταθειόνη μπορεί να απορροφηθεί αποτελεσματικά από το στόμα όταν λαμβάνεται ως συμπλήρωμα. Οι παλαιότερες μελέτες συχνά δεν έβλεπαν αυτό το αποτέλεσμα επειδή δεν μετρούσαν τη γλουταθειόνη που ταξιδεύει στο αίμα συνδεδεμένη με πρωτεΐνες. Η έρευνα δείχνει τα εξής:

• Μια πρωτοποριακή μελέτη του 2014 διαπίστωσε ότι η από του στόματος χορήγηση συμπληρωμάτων αύξησε σημαντικά το επίπεδο της δεσμευμένης σε πρωτεΐνες γλουταθειόνης στο αίμα, εξηγώντας τις ελλείψεις προηγούμενων μελετών απορρόφησης.
• Μια μελέτη του Penn State του 2015 το επιβεβαίωσε αυτό, δείχνοντας ότι η λήψη 250 mg έως 1.000 mg γλουταθειόνης καθημερινά για έξι μήνες αύξησε σημαντικά τα επίπεδα γλουταθειόνης σε ολόκληρο το αίμα, στα ερυθρά αιμοσφαίρια, ακόμη και στα κύτταρα των μάγουλων.
• Μια μελέτη του 2018 σε ζώα περιέγραψε λεπτομερέστερα τη διαδικασία, δείχνοντας ότι η γλουταθειόνη
   απορροφάται στο έντερο και μεταφέρεται στο ήπαρ και σε άλλα μέρη του σώματος για χρήση.

Πόσο καιρό χρειάζονται τα συμπληρώματα γλουταθειόνης για να δράσουν;

Όπως πολλά αντιοξειδωτικά, η γλουταθειόνη αρχίζει να λειτουργεί σχεδόν αμέσως για την προστασία των κυττάρων από οξειδωτικές βλάβες. Αλλά θα χρειαστούν μία έως δύο εβδομάδες για να μεταφραστεί αυτή η προστασία σε αξιοσημείωτα οφέλη από τη βελτίωση της αντιοξειδωτικής κατάστασης. Και για τα άτομα με υπάρχον οξειδωτικό στρες ή μεταβολικές προκλήσεις (π.χ. διαβήτης, μεταβολικό σύνδρομο), μπορεί να χρειαστούν δύο έως τρεις μήνες ή και περισσότερο για να παρατηρηθούν σταθερές βελτιώσεις στην αντιοξειδωτική κατάσταση. 

Αναφορές:

1. Forman HJ, Zhang H, Rinna A. Γλουταθειόνη: επισκόπηση των προστατευτικών της ρόλων, της μέτρησης και της βιοσύνθεσής της. Mol. Όψεις Med. 2009;30, 1-12. 
2. Dwivedi D, Megha K, Mishra R, Mandal PK. Γλουταθειόνη στον εγκέφαλο: Διαμόρφωση, λειτουργίες, βιοχημικά χαρακτηριστικά, ποσοτικός προσδιορισμός και πιθανός θεραπευτικός ρόλος στις εγκεφαλικές διαταραχές. Neurochem Res. 2020;45(7):1461-1480.
3. Dröge W, Breitkreutz R. Γλουταθειόνη και λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Proc Nutr Soc. 2000;59(4):595-600.
4. Fraternale A, Brundu S, Magnani M. Γλουταθειόνη και παράγωγα γλουταθειόνης στην ανοσοθεραπεία. Biol Chem. 2017;398(2):261-275.
5. Fraternale A, Paoletti MF, Casabianca A, et al. Αντιιικές και ανοσοτροποποιητικές ιδιότητες νέων μορίων προ-γλουταθειόνης (GSH). Curr Med Chem. 2006;13(15):1749-1755.
6. Jones DP, Coates RJ, Flagg EW, et al. Γλουταθειόνη σε τρόφιμα που περιλαμβάνονται στο ερωτηματολόγιο συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων των Εθνικών Ινστιτούτων Καρκίνου για τις συνήθειες και το ιστορικό της υγείας. Nutr Cancer 1995;17:57-75.
7. Witschi A, Reddy S, Stofer B, Lauterburg BH. Η συστηματική διαθεσιμότητα της γλουταθειόνης από το στόμα. Eur J Clin Pharmacol 1992;43(6):667-9.
8. Kovacs-Nolan J, Rupa P, Matsui T, et al. In vitro και ex vivo πρόσληψη γλουταθειόνης (GSH) μέσω του εντερικού επιθηλίου και τύχη της GSH από το στόμα μετά από in vivo συμπλήρωμα. J Agric Food Chem. 2014;62(39):9499-9506.
9. Park EY, Shimura N, Konishi T, et al. Αύξηση της δεσμευμένης σε πρωτεΐνες μορφής της γλουταθειόνης στο ανθρώπινο αίμα μετά την από του στόματος χορήγηση γλουταθειόνης. J Agric Food Chem. 2014;62(26):6183-6189.
10. Richie JP Jr, Nichenametla S, Neidig W, et al. Τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή του συμπληρώματος γλουταθειόνης από το στόμα για τα αποθέματα γλουταθειόνης στον οργανισμό. Eur J Nutr. 2015;54(2):251-263.
11. Yamada H, Ono S, Wada S, et al. Κατάσταση της γλουταθειόνης που προέρχεται από τα τρόφιμα στο έντερο, το αίμα και το ήπαρ αρουραίου. NPJ Sci Food. 2018;2:3. Published 2018 Feb 6. doi:10.1038/s41538-018-0011-y.
12. Sacco R, Eggenhoffner R, Giacomelli L. Η γλουταθειόνη στη θεραπεία ηπατικών παθήσεων: γνώσεις από την κλινική πρακτική. Minerva Gastroenterol Dietol. 2016;62(4):316-324.
13. Kessoku T, Sumida Y, Imajo K, et al. Αποτελεσματικότητα της γλουταθειόνης για τη θεραπεία της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος: Ανοικτής, πολυκεντρικής, προοπτικής μελέτης. J Hepatology 2016;64(2):S500.
14. Šalamon Š, Kramar B, Marolt TP, Poljšak B, Milisav I. Medical and Dietary Uses of N-Acetylcysteine. Αντιοξειδωτικά (Βασιλεία). 2019;8(5):111.
15. Pei Y, Liu H, Yang Y, et al. Βιολογικές δραστηριότητες και πιθανές στοματικές εφαρμογές της Ν-ακετυλοκυστεΐνης: Αισθητοκυτταρίνη: Πρόοδος και προοπτικές. Oxid Med Cell Longev. 2018;2018:2835787.
16. Elbini Dhouib I, Jallouli M, Annabi A, Gharbi N, Elfazaa S, Lasram MM. Μια σύντομη ανασκόπηση της Ν-ακετυλοκυστεΐνης: Μια παλιά φαρμακευτική ουσία με νέες προσεγγίσεις. Life Sci. 2016;151:359-363. doi:10.1016/j.lfs.2016.03.00.
17. Santus P, Corsico A, Solidoro P, Braido F, Di Marco F, Scichilone N. Οξειδωτικό στρες και αναπνευστικό σύστημα: φαρμακολογική και κλινική επανεκτίμηση της Ν-ακετυλοκυστεΐνης. ΧΑΠ. 2014 Dec;11(6):705-1.
18. Stey C, Steurer J, Bachmann S, Medici TC, Tramer MR. Η επίδραση της από του στόματος χορηγούμενης Ν-ακετυλοκυστεΐνης στη χρόνια βρογχίτιδα: ποσοτική συστηματική ανασκόπηση. Eur Respir J 2000;16(2):253-62.
19. Grandjean EM, Berthet P, Ruffmann R, Leuenberger P. Αποτελεσματικότητα της από του στόματος χορηγούμενης μακροχρόνιας Ν-ακετυλοκυστεΐνης στη χρόνια βρογχοπνευμονική νόσο: μετα-ανάλυση δημοσιευμένων διπλά τυφλών, ελεγχόμενων με εικονικό φάρμακο κλινικών δοκιμών. Clin Ther 2000;22(2):209-21.